Περί του πρακτέου χρόνου

Γράφει η Καρατζογιάννη Ι. Μαρία

Φιλόλογος

Ξεφυλλίζοντας τον έντυπο τύπο των ημερών και παρατηρώντας το εορταστικό τους πνεύμα , διαπιστώνονται πλούσιες οι αναδρομές στο παρελθόν , με επιδοκιμαστικούς ή αποδοκιμαστικούς σχολιασμούς για τα όσα συνέβησαν , με αναπολήσεις και ανασκοπήσεις, με τους ακόλουθους εξορισμούς και εξωραϊσμούς και κατόπιν συμβουλές ανανέωσης « Καθαρίστε το χρονοντούλαπό σας, θέστε νέες βάσεις, διαγράψτε ό,τι σας πλήγωσε, κρατήστε ό,τι σας χαρίζει , χαμόγελα και ευτυχία.» Πλήξη, πόσο εύκολες είναι αυτές οι διαγραφές, οι ανακατατάξεις σε έναν κόσμο που ξεχνά τα λάθη του και προδιαγράφει ξανά έναν κόσμο γεμάτο λάθη; Όλα ξεκινούν από την κατανόηση του συσχετισμού της αξίας του χρόνου με τα ανθρώπινα «ποιήματα» και τη μνήμη.

Οι μέρες που τακτικά και με άψογη ακρίβεια φεύγουν συμπληρώνουν το χρόνο της ζωή μας με άπειρες στιγμές και δευτερόλεπτα που εξαντλούνται και ανανεώνονται ταυτόχρονα και αδιάκοπα .Οι μέρες και τα χρόνια περατώνουν το σκοπό τους, να κυλούν σε τέλεια αρμονία , να πορεύονται και εμείς ακούσια δέσμιοί τους να αναρωτιόμαστε τι είναι ο χρόνος , ίσως μια θεϊκή συνωμοσία για να σκλαβώσουμε την ανθρώπινη ύπαρξή μας σε κουτάκια χρόνου, να περιορίσουμε τις δράσεις μας σε ημίωρα, ώρες, και πεντάλεπτα, καθώς ορίζουμε τα πάντα με αυτόν. Οι πράξεις και ο χρόνος, στοιχεία αλληλένδετα, οι πράξεις ορίζουν το χρόνο, ποτέ δεν συμβαίνει το αντίθετο, ο χρόνος ποτέ δεν όριζε τις πράξεις, απλά τις υπηρετεί , μιας που όσα κάνουμε τον σημαδεύουν με αναμνήσεις που καρφιτσώνονται στα ημερολόγια του μυαλού μας και τότε αποκτά κι αυτός την ιδιότητα της μνήμης. Κι ενώ ένας κύκλος κλείνει για μια ακόμη φορά και είμαστε στο μεταίχμιο δύο χρονικών ορίων, ενός τέλους και μια αρχής και διαπιστώνουμε πως πάντα ισχύει η ίδια χρονική διάταξη των πραγμάτων, τα σημεία να επαναλαμβάνονται σχεδόν με ανθεκτική ακρίβεια, σε μέρες βαρετές, γιορτινές, πένθιμες, ζωντανές . Ο ανακυκλώσιμος όμως αυτός χρόνος πότε τελικά αποκτά αξία ,όταν ξέρουμε ότι η λογική του παραμένει ίδια και η ιδιότητα του εξαιρετικά ορθολογιστική για τους συναισθηματικούς και μη και ότι δεν επιδέχεται περιορισμούς κι ας τους επιβάλλει ο ίδιος .

Η μοναδικότητα του κρύβεται στις κινήσεις και στις αναπνοές που ξοδεύουμε , όταν αυτός εκπνέει, σε ανάσες ζωής, δημιουργίας, παραγωγικότητας, σε σκέψεις, όνειρα και ελπίδες που αποκτούν σχήμα, εικόνα και μια αέναη ψυχή. Ο χρόνος τότε χάνει την πιεστική φόρμα του, αποκτά βάθος, γίνεται εύπλαστο ζυμάρι, υπακούει στις επιθυμίες μας, σταματά και ξεκινά στα δημιουργήματά μας που αφήνουν τα ίχνη μας , στο πνεύμα μας που έχει την ικανότητα να ανακατεύει τα χρονικά σημεία, να κλέβει κομμάτια από το παρελθόν να τα μπολιάζει στο παρόν και να τα απελευθερώνει με οραματισμούς στο μέλλον. Ο χρόνος είναι ρευστός και σχετικός , τελικά «μεταπλαστικός», ο στόχος είναι να τον κάνουμε μοναδικό, να τον ορίσουμε με αλχημείες που θα ενώνουν τους ποικίλους χρονικούς προσδιορισμούς σε στιγμές έμπνευσης και έτσι θα διεκδικεί χώρο ζωντανό στην κάποιες φορές μονότονη ζωή μας.

Η εποχή μας όμως καταστρατηγεί το χρόνο, γιατί η ύλη των ονείρων είναι ανεπαρκής, ο χρόνος μας καταδυναστεύεται από τα ευτελή και τα εύπεπτα, από τα άψυχα ουσιαστικά και κινδυνεύει να γίνει άσκοπος και άγονος , άμοιρος, απλά μια πορεία , μια λειτουργία κοινή, μια ευθεία γραμμή χωρίς καμπυλώσεις, χωρίς ύψη και βάθη. Χρόνος μονότονος και άχρωμος , αφού λείπουν τα στοιχεία που θα τον σημαδεύσουν. Μεταξύ άλλων η παρατήρηση ότι οι εποχές που βιώνουμε ίσως ανήκουν σε εκείνες τις περιόδους που η ιστορία σιωπά , γιατί δεν έχει κάτι σημαντικό να εξιστορήσει, με την ελπίδα να υποφώσκει ότι ίσως αποτελούν το σκοτάδι πριν ξεχειλίσει το φως , επιβεβαιώνει τη θέση ότι οι πράξεις τελικά ορίζουν και δίνουν σπουδαιότητα στο χρόνο μας και αναλόγως τον κατατάσσουν σε σημαντικό και ασήμαντο, συλλογισμός εύκολος ως προς την αντίληψη, δύσκολος ως προς την εφαρμογή της σημαντικότητας του και έτσι η ευχή παραμένει ίδια, μακάρι να ζούμε πάντα σε καιρούς που έχουμε να αποθέσουμε και να κληροδοτήσουμε κάτι, καθώς αν δεν συμβεί αυτό , θα έχουμε αφαιρέσει το κύτταρο του αξιομνημόνευτου από τον εγκέφαλο του χρόνου και η αιωνιότητα θα μας απαρνηθεί.